Angst- en paniekaanvallen

Wat zijn angst- en paniekaanvallen?

Paniekaanvallen en angstaanvallen zijn plotselinge en intense gevoelens van angst en paniek.Bij een paniekaanval ervaart iemand onverwacht hevige angstgevoelens die gepaard gaan met lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, zweten, trillenen kortademigheid. Deze aanvallen kunnen enkele minuten tot een uur duren en zijn vaak erg beangstigend. Angstaanvallen zijn vergelijkbaar, maar de angstgevoelens ontstaan geleidelijk en zijn minder intens dan bij een paniekaanval. Mensen die regelmatig paniekaanvallen of angstaanvallen ervaren, kunnen hierdoor beperkt worden in hun dagelijks leven en hebben mogelijk professionele hulp nodig om hiermee om te gaan.

Wat zijn symptomen van angst- en paniekaanvallen?

Angst- en paniekaanvallen zijn intense episodes van plotselinge angst of intense angstgevoelens die gepaard gaan met fysieke en mentale symptomen. Hoewel angst en paniek verschillende ervaringen zijn, kunnen ze overlappen en vergelijkbare symptomen veroorzaken. Hier is eenuitleg van beide:

Angstaanvallen: Angstaanvallen zijn episodes van intense angst of angst die plotseling optreden en een beperkte tijdsduur hebben. Tijdens een angstaanval kunnen de volgende symptomen optreden:

• Lichamelijke symptomen: Snelle hartslag, hartkloppingen, zweten, trillen, kortademigheid, duizeligheid, misselijkheid, buikpijn, koude rillingen, warmte- of koude gevoelens, benauwdheid op de borst, tintelingen of gevoelloosheid.
• Psychologische symptomen: Een gevoel van angst, spanning, gevoelens van dreiging, de angst om de controle te verliezen of gek te worden, een gevoel van onwerkelijkheid (derealisatie) of het gevoel dat men buiten zichzelf staat (depersonalisatie).
• Gedragsmatige symptomen: Rusteloosheid, vermijden van situaties die angst opwekken, overmatige alertheid, onrust, moeite met concentratie.

Paniekaanvallen: Paniekaanvallen zijn een specifieke vorm van angstaanvallen die intenser zijn en gepaard gaan met een gevoel van intense angst en een gevoel van verlies van controle. Typische symptomen van een paniekaanval zijn onder andere:

• Lichamelijke symptomen: Hartkloppingen, snelle hartslag, pijn op de borst, kortademigheid, benauwdheid, duizeligheid, zweten, beven, tintelingen of gevoelloosheid, misselijkheid, gevoel van verstikking, drukkend gevoel op de borst.
• Psychologische symptomen: Overweldigende angst, gevoel van naderend onheil, gevoel van de werkelijkheid te verliezen, de angst om flauw te vallen of dood te gaan.
• Gedragsmatige symptomen: Vermijden van situaties die aanvallen kunnen uitlokken, onrust, heen en weer bewegen, proberen te ontsnappen uit de situatie, zoeken naar geruststelling of hulp.

Paniekaanvallen kunnen onverwacht en zonder aanwijsbare reden optreden, maar kunnen ook worden uitgelokt door bepaalde situaties, zoals drukte, openbare plaatsen, reizen, sociale interacties of andere triggers die angst veroorzaken.

Wat is de relatie tussen paniekaanvallen en ademhaling?

Er bestaat een nauwe relatie tussen paniekaanvallen en ademhaling. Ademhaling speelt een belangrijke rol bij het ontstaan en de symptomen van paniekaanvallen. Hier zijn enkele aspecten van de relatie tussen paniekaanvallen en ademhaling:

1. Hyperventilatie: Hyperventilatie is wanneer je heel snel of diep ademt, en dit komt vaak voor bij paniekaanvallen. Tijdens zo'n aanval adem je sneller en oppervlakkiger, waardoor je te veel koolstofdioxide uitademt. Dit kan leiden tot duizeligheid, tintelingen, een gevoel van verstikking en een gevoel alsof de wereld niet echt is.
2. Veranderingen in de ademhaling: Bij een paniekaanval kan je ademhaling heel anders worden. Sommige mensen ademen sneller en oppervlakkiger, terwijl anderen juist moeite hebben met ademhalen en het gevoel hebben dat ze niet genoeg lucht krijgen.
3. Fysiologische reactie: Snelle en oppervlakkige ademhaling kan het lichaam nog angstiger maken. Het kan leiden tot een snellere hartslag, hogere bloeddruk en meer spanning in het lichaam, wat de paniekklachten erger kan maken.
4. Focus op de ademhaling: Tijdens een paniekaanval kan je heel erg gefocust zijn op je ademhaling. Je wordt je heel bewust van hoe je ademt en je maakt je zorgen dat je niet goed kunt ademen, waardoor de angst en paniek nog erger worden.
5. Vicieuze cirkel: De veranderingen in je ademhaling tijdens een paniekaanval kunnen een vicieuze cirkel veroorzaken. Doordat je sneller ademt, kunnen er lichamelijke symptomen ontstaan die op hun beurt weer meer angst en paniek kunnen veroorzaken. Dit zorgt ervoor dat je ademhaling nog verder verslechtert.

Bij het omgaan met paniekaanvallen kan het begrijpen van de link tussen ademhaling en paniek nuttig zijn. Ademhalingstechnieken zoals diafragmatische ademhaling of langzame, diepe ademhaling kunnen helpen om de ademhaling te reguleren en de symptomen van een paniekaanval te verminderen. Ontspanningstechnieken aanleren en professionele begeleiding zoeken, zoals cognitieve gedragstherapie, kunnen ook helpen om paniekaanvallen te beheersen en beter met de relatie tussen ademhaling en angst om te gaan.

Wat te doen tijdens een paniekaanval of angstaanval?

Tijdens een paniekaanval of angstaanval helpt het om rustig te blijven en te proberen de symptomen te beheersen. Hoewel het niet altijd gemakkelijk is, zijn er enkele strategieën die je kunt proberen:

1. Herken de situatie: Besef dat je een tijdelijke paniekaanval of angstaanval ervaart.
2. Ademhalingsoefeningen: Concentreer je op je ademhaling, adem langzaam en diep in door je neus en adem rustig uit via je mond.
3. Grondingsoefeningen: Focus op je omgeving, voel de grond onder je voeten, luister naar geluiden om je heen en benoem wat je ziet om je gedachten af te leiden.
4. Zelfkalmerende affirmaties: Spreek geruststellende en positieve zinnen tegen jezelf om jezelf te kalmeren.
5. Ontspanningstechnieken: Gebruik progressieve spierontspanning, meditatie, mindfulness of visualisatie om spanning te verminderen.
6. Zoek afleiding: Richt je aandacht op iets anders, zoals rustgevende muziek, een grappige video, een boek lezen of een ontspannende activiteit uitvoeren.
7. Zoek steun: Praat met iemand die je vertrouwt, zoals een vriend, familielid of hulpverlener, en vraag om geruststelling en ondersteuning.

Onderzoek en Behandeling van angst- en paniekaanvallen

Onderzoek naar angst- en paniekaanvallen richt zich op de oorzaken, risicofactoren en mechanismen van deze stoornissen. Hier zijn enkele veelvoorkomende onderzoeks- en behandelingsbenaderingen:

1. Diagnostische evaluatie: Een zorgverlener beoordeelt de symptomen en sluit andere medische aandoeningen uit.
2. Psycho-educatie: Informatie verstrekken over angststoornissen en paniekaanvallen om geruststelling te bieden en de angst te verminderen.
3. Psychotherapie: Behandelingen zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en exposuretherapie om negatieve denk- en gedragspatronen aan te pakken en de angst te verminderen.
4. Medicamenteuze behandeling: Soms worden medicijnen voorgeschreven, zoals SSRI's, SNRI's en benzodiazepines, al dan niet in combinatie met therapie.
5. Ontspanningstechnieken: Aanleren van technieken zoals diepe ademhaling, progressieve spierontspanning, meditatie en mindfulness om spanning te verminderen.
6. Zelfhulpgroepen: Deelname aan groepen met vergelijkbare ervaringen voor ondersteuning en begrip.
7. Levensstijlaanpassingen: Gezonde gewoonten zoals regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap, het vermijden van cafeïne en stressvermindering bevorderen het algehele welzijn.

Advies en Tips om angstaanvallen te voorkomen

Het voorkomen van angstaanvallen is een complex proces en verschilt per persoon. Hier zijn wat tips om angst te beheersen en het risico op angstaanvallen te verminderen:

1. Stressmanagement: Leer ontspanningstechnieken zoals meditatie, mindfulness, diepe ademhaling en progressieve spierontspanning om stress te verminderen.
2. Gezonde levensstijl: Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, gezonde voeding, genoeg slaap en vermijd overmatig gebruik van cafeïne en alcohol.
3. Regelmatige lichaamsbeweging: Beweeg regelmatig, zoals wandelen, joggen, fietsen, yoga, etc.
4. Vermijd triggers: Herken en vermijd situaties, mensen of omgevingsfactoren die angst veroorzaken. Overweeg stapsgewijze blootstelling om eraan te wennen als vermijding niet mogelijk is.
5. Leer ontspanningstechnieken: Oefen diepe ademhaling, progressieve spierontspanning, meditatie of yoga om stress te verminderen.
6. Verander je denkpatronen: Identificeer negatieve denkpatronen en vervang ze door positieve en realistische gedachten. Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan hierbij helpen.
7. Zoek sociale steun: Praat met vrienden, familieleden of een ondersteuningsnetwerk over je angsten en zorgen.
8. Leer je grenzen kennen: Zorg goed voor jezelf, neem rust en vermijd overbelasting.

Wanneer kun je de Kliniek voor Ademtechniek raadplegen?

Zelden is een angstaanval of een paniekaanval de enige klacht bij hyperventileren of disfunctioneel ademen. Vaak ervaren mensen ook meer of minder andere klachten, zoals pijn op de borst, kortademigheid, duizeligheid, zweten, trillen of zelfs misselijkheid en tintelingen.

Bij de kliniek voor Ademtechniek worden al je klachten in kaart gebracht en wordt er gekeken of die in relatie tot je ademhaling staan. Je krijgt advies hoe je je ademhaling kunt verbeteren en of je nader (specialistisch) onderzoek moet laten verrichten. Het unieke is dat een longarts en een gespecialiseerde ademfysiotherapeut gezamenlijk je probleem beoordelen en advies/begeleiding bieden.